algemeen

Spraakvermaak draait ook digitaal gewoon door

12-10-2020

De eerste digitale aflevering van Spraakvermaak is een feit. Omdat er door corona geen publiek kan zijn bij Spraakvermaak, besloot de redactie digitaal te gaan. Ze trok regisseur Janwillem van der Vlies aan, die zorgde dat de kijkers naar de livestream niets hoefden te missen van de 81^ste  editie. Zoals altijd werd het geluid verzorgd door Freek Reniers.

Zoals inmiddels traditie is, opende burgemeester Gert de Kok van de gemeente Drimmelen het seizoen. Wel vanaf de preekstoel, maar niet op het podium. Spraakvermaak leek 180 graden gedraaid met een studio-opstelling in de Ierse Pub van Ons Thuis in Terheijden. Hij zei blij te zijn dat Spraakvermaak op deze manier doorgaat en wenste iedereen veel succes.

Gastpresentator deze middag was Angelina Schets. Ze was vanaf de oprichting tot enkele jaren geleden redactielid van Spraakvermaak. Ze kwam terug op de allereerste hoofdgast van Spraakvermaak, in november 2007, Frans Derks. Hij is onlangs overleden. Zij en presentator Dik van Beest haalden herinneringen op.

Op de tafel stond ook het ‘kunstwerk van de maand’, deze keer de Buffalo, door Eva Pieterman uit Hooge Zwaluwe.

De eerste gast die aanschoof was Willem van Hooijdonk, persvoorlichter bij de politie Zeeland en West-Brabant. Een van zijn taken is het adviseren van collega’s die geen of minder ervaring met de pers hebben. “Ik zeg dan: blijf bij het onderwerp, dat is het belangrijkste.” Haalt alle mediatraining niet de spontaniteit eruit? “Die is vooral bedoeld om ervoor te zorgen dat je kernboodschap overkomt. Vaak blijft er van een interview maar een of twee zinnen over. Dan is het belangrijk dat wát je wil zeggen, goed overkomt.”
Van Hooijdonk treedt regelmatig op in programma’s als Opsporing Verzocht en Bureau Brabant. Daarbij gaat het om de zwaardere zaken. “Zaken die op tv verschijnen worden voor 40 procent opgelost, zonder tv zou dat 25 procent zijn. Het heeft echt meerwaarde.”
Privacy is wel een punt, zei Van Hooijdonk. “Of we een verdachte laten zien, hangt af van de ernst van het feit. Dat moet wel in verhouding staan. Soms maken we iemand eerst onherkenbaar, in de hoop dat die zichzelf herkent en zichzelf aangeeft.”
In de veertig jaar dat Van Hooijdonk bij de politie werkt is zowel de communicatie als criminaliteit veranderd. “Vroeger had je een telefoon en een fax, nu zijn er social media alom en heb je twitterende agenten. Vroeger waren er gejatte autoradio’s en kende je na twee keer de junks, en nu is het cybercrime. Bij het korps Zeeland-West-Brabant hebben we daarvoor zestig mensen vrijgemaakt, van wie veertig rechercheurs. Drugslabs, ook zo’n verschijnsel. Het verdienmodel is enorm. Als we een lab oprollen, springt er zo een ander in het gat.”
Het moeilijkste in veertig jaar politiewerk blijven voor Van Hooijdonk de gezinsdrama’s. Hij schudt moeiteloos de namen uit z’n mouw van kinderen die daarbij zijn omgekomen. “Gelukkig hebben we nu vaker na een ingrijpende situatie een debriefing om emoties te uiten met collega’s. Dat is wel fijn.”

Mirjam Schrauwen ging De Hort Op over de grens en wel naar bedevaartplaats Meersel-Dreef. Ze sprak er met mensen op verschillende terrassen en met bezoekers van de bekende speeltuin van de paters. Uiteraard kwam ook het frietkot aan bod. Rode draad was café Martens waar heiligenbeeldjes worden verkocht. Maria is het meest populair, op twee staat Josef die Antonius verdrongen heeft, zo leerde het publiek. Ook populair is de heilige Rita, voor de hopeloze gevallen. Daar kreeg Mirjam een kaarsje van mee.

Microbioloog Jan Kluytmans was de volgende gast op het podium. Met hem bespraken Van Beest en Schets de actuele situatie van het coronavirus. Aantallen besmettingen lopen op, in de Randstad wordt de gewone zorg afgeschaald. “Het gaat hard, heel hard. In het Amphia nemen we patiënten over uit andere ziekenhuizen. Tijdens de eerste golf verdubbelde het aantal besmette personen per twee weken, nu verdubbelt dat per tien dagen. Het klopt wel dat mensen er iets minder ziek van lijken te worden. Hoe dat komt? Ha, als ik dát wist…”
Kluytmans kon als lid van het OMT niet het achterste van zijn tong laten zien. Wel zei hij klaar te zijn met de discussie over mondkapjes. “Die doe je gewoon op. Punt. Ze helpen er waarschijnlijk bij dat je minder virus binnenkrijgt als je met een besmet persoon in aanraking komt.” Het kwam hem op applaus uit de zaal te staan. En de aerosolen waar Maurice de Hond zo op hamert? “Die spelen wel een rol, maar een veel minder grote dan De Hond denkt.”
De sneltest die nu ontwikkeld is, is volgens Kluytmans een belangrijke ontwikkeling. “Huidige test is ingewikkeld, er is apparatuur voor nodig, het is moeilijk op te schalen. De sneltest is veel makkelijker. We kijken nu of die ook thuis te doen is. Maar testen is niet dé oplossing. Ons gedrag is daarbij nog steeds het belangrijkste. Zoals we hier nu zitten, is het mooi dat kan, maar het is niet wat we willen. Met sneltest zou het kunnen dat er weer meer publiek zou kunnen komen. Maar dat kost tijd. Deze winter verwacht ik nog geen grote evenementen met meer publiek door de sneltest.”
De hoop is nu gevestigd op een vaccin. De microbioloog legde uit dat als er volgend jaar een werkend vaccin zou zijn, dat dat heel snel is. “Normaal duurt het ontwikkelen van een vaccin acht jaar. Het moet uitvoerig getest worden, eerst op dieren, dan op mensen. Er moet gekeken worden of het werkt en of het veilig is. Als dat nu binnen een jaar is, is dat fantastisch.”
Of we lessen kunnen leren van de achterliggende periode? Daar was Kluytmans wel stellig in: “Het gaat toch nog steeds om gedrag. Achteraf zeg ik dat 1 juli, de datum waarop de regels wat werden versoepeld, cruciaal is geweest. Er is toen te veel losgelaten en mensen hebben te veel vrijheid genomen. Terugkijkend had ik dat liever anders gezien.”
Toch verwacht Kluytmans dat we ooit weer terug kunnen naar de oude situatie. “Dan hebben we het virus onder controle, al zullen we de littekens nog blijven zien. Langer dan het virus.”

De quiz werd gespeeld door Lisette van Oosterhout en Koen van Steen, agrariërs in respectievelijk Made en Terheijden. Ze hebben een prachtig vak, vinden ze allebei. Van Oosterhout: “Als de overheid zich ermee bemoeit, is boeren níet meer leuk.” Van Steen: “Bedrijven worden groter, de marges kleiner. Het hoofd boven water houden is steeds moeilijker. Maar als er dan weer een kalfje wordt geboren, daar doe je het voor.” De quiz eindigde in 3-3. Van Steen won door in de shoot-out er het dichtste bij te zitten hoeveel Boer-Zoek-Vrouw-baby’s er zijn geboren.

Normaal zou rond deze tijd in het programma de bitterbal rondgaan. Voor de mensen in de zaal – gasten, redactieleden en vrijwilligers – waren er ovenbitterballen. Kijkers thuis worden geacht zelf indien gewenst voor een hapje te zorgen. Maar niet iedereen. Uit de seizoenkaarthouders wordt elke maand iemand getrokken die van Spraakvermaak een doosje bitterballen krijgt. Op een filmpje was te zien hoe de lekkernij deze maand werd uitgereikt in Terheijden.

Burgemeester Gert de Kok beklom daarna voor de tweede keer deze middag de preekstoel, dit keer als columnist. Hij had het over het burgemeestersambt. Het zijn er steeds minder, door gemeentelijke herindelingen. In coronatijd voelt hij zich soms een sheriff zonder wapens. Ook ging hij in op het plan van Breda om mee te doen aan legale wietteelt. Initiatiefnemers zouden de teelt dan graag in Drimmelen zien. “Er vloog een vliegtuigje met een sleep: wij geloven in Gert de Kok. Eerder vloog er een vliegtuigje boven Breda met een sleep dat Depla weg zou moeten. Ik vroeg me af: hebben ze op Seppe de slepen verwisseld?”

Met de laatste gast van de middag, oud-politicus en schrijver Jan Terlouw, ging het eerst over de actualiteit. Klaas Dijkhoff stopt. “Dat is vooral jammer voor VVD. De VVD is natuurlijk niet mijn partij, maar hij is een goede fractievoorzitter, de VVD zal hem gaan missen.” Ander actueel punt was de 10.000 euro die GroenLinks aan 18-jarigen wil geven. “Dat is een idee van de Franse econoom Piketty. Ik ben er niet voor, ik zie liever een lening voor onderwijs of om een bedrijf op te starten. Nou ja, de reacties zijn verder ook niet zo positief.”
Bij het derde actuele punt kwamen Van Beest en Schets op het stokpaardje van Terlouw: het milieu en de opwarming van de aarde. Kernenergie staat weer volop in de belangstelling. Terlouw: “Ik ben daar nooit tegen geweest. Er zijn meer mensen omgekomen in kolenmijnen dan door kernenergie. Maar het is veel te duur. Centrales zijn verouderd, nieuwe bouwen kost miljarden. De zon is veel goedkoper.”
Volgens de oud-politicus staan we voor een ingrijpende beslissing. Hij vergeleek het met de Amerikaanse president Kennedy, die in 1962 zei dat hij voor het eind van het decennium een mens op de maan wilde. Hoe? Dat wist niemand. Maar het lukte wel! Geen co2-uitstoot meer in 2050. Hoe? Dat weten we nog niet, maar het kan wel! Het gaat een beetje ten koste van welvaartsgroei. Maar dat duurt maar een paar jaar. Voor de Shell’s en Esso’s is dat wat anders. Maar voor gewone burgers valt dat mee. En halveer de veestapel, dat helpt ook. Maar zeg er dan ook bij: producten worden duurder.” Applaus uit de zaal was zijn deel.
Van Beest vroeg wat wij als burgers kunnen doen. Als de presentator iets had verwacht als ‘koop een elektrische auto of leg zonnepanelen op je dak’, kwam die van een koude kermis thuis. Terlouw: “Sluit je aan bij een politieke partij en ijver voor de noodzaak van omwenteling. En als je om wat voor reden geen lid kunt worden, ga dan in maart stemmen. Maakt niet uit welke partij, maar kies van jouw partij de groenste kandidaat.”
Ook Terlouw werd de vraag gesteld of we iets kunnen leren van de afgelopen periode en of er nog iets positiefs te ontdekken valt. Terlouw zat op de lijn van Kluytmans: “Het gaat over, over een jaar, over anderhalf of over twee jaar. Wat we geleerd hebben is dat je een internationaal probleem internationaal moet aanpakken. Dat gebeurt te weinig. Elk land heeft z’n eigen regels. Dat zou niet zo moeten zijn, dat geldt voor corona, maar ook voor het klimaat. De overheid stopt miljarden in de crisis. Wat mij betreft zouden dat leningen moeten zijn. Bedrijven moeten terugbetalen, behalve als ze dat geld investeren in groene oplossingen.”

Tussendoor was er muziek van Sam en Merijn Knoop. Sam is al sinds zijn zestiende met muziek bezig en stond op tal van podia, het grootste wel de Gelredome. Merijn hield zich lang afzijdig, tot bleek dat ze samen een fraai klinkend duo zijn. Dat bewezen ze met het akoestische ‘Het is al laat toch’ van Racoon en ‘Sound of Silence’ van Simon en Garfunkel.
Zoals altijd was er ook deze keer het actuele slotlied van Mix.

Fotoalbum

• 
• 
• 
• 
• 
• 
•