seizoen 17

Spraakvermaak 103: We wonen in een paradijs, maar zijn ons daar niet altijd van bewust

14-02-2024

Hoe is het om je land te moeten ontvluchten? Gaan we in Nederland nog wel goed om met onze democratie? En hoe word je van een succesvol muzikant CEO van een energiemaatschappij?

Voor deze Spraakvermaak 103 ontving presentator Walter van de Calseyde weer regionale en nationale gasten. Het was er namens de quiz en column een met een carnavalesk tintje, maar bovenal een van boeiende gesprekken en verschillende uitersten. Eentje waar onze gasten elkáár ook inspireerden om altijd weer het beste uit zichzelf te halen. “Probeer iedere ochtend als je wakker wordt weer iets van je leven te maken. Het leven is prachtig.”

Zingende hoogleraar en overlever Prabath Nanayakkara

We startten deze aflevering met het indrukwekkende levensverhaal van Prabath Nanayakkara. Als student geneeskunde wist hij dankzij de Wagenbergse Yvonne de Vries tijdens de burgeroorlog in Sri Lanka naar Nederland te vluchten. En nu, 32 jaar na dato, zit hij hier weer (oké, één dorp verderop) en is hij hoogleraar acute interne geneeskunde aan het UMC en internist in Amsterdam. Maar hij is onze regio niet vergeten. “Toen kwam ik met niks, nu kom ik met een mooie auto en pak. Het voelt echt als thuiskomen”, vertelt hij.

Yvonne en haar man Guido spelen een onbeschrijflijke rol in zijn leven. Hij vraagt zich zelfs af of hij zonder hen nog had geleefd; een gekke gedachte. Hoe is het om huis en haard te moeten verlaten en naar een wildvreemd land te gaan, wil Walter weten. “Ik heb alles binnen 24 uur achtergelaten. Mijn vader vroeg wat ik ging doen en ik zei hem dat ik geen idee had. Ik ging overleven en ik denk dat dat voor zoveel mensen die vluchten geldt; ze willen gewoon overleven.” Nanayakkara begrijpt daardoor wat Oekraïners en Gazanen nu meemaken. Met name jonge mensen die ambities hebben, maar vastlopen in oorlog. “Dat is geen fijn gevoel.”

Nanayakkara leerde in Nederland snel de taal (zes maanden), en werd aangenomen op de universiteit, zijn doctoraal rondde hij in 3,5 maand af. Hij liet die professoren hier wel eens zien uit welk hout hij gesneden was. Zijn studie verliep snel, maar makkelijk was het niet. Discipline, hard werken en de bereidheid zich aan te passen zorgden ervoor dat hij zo ver kon komen. “Maar ik had op de een of andere manier ook de mazzel dat mensen me dingen gunden.” En die kansen, moet je met beide handen aanpakken.

Over het verschil met Sri Lanka: “Ik denk dat Nederlanders moeten beseffen in wat voor paradijs we leven. Soms mis je dat, in de gezondheidszorg merk ik dat ook wel.” Wat Nanayakkara ook meenam uit zijn thuisland is zijn muzikaliteit. Met zijn band The Medics had hij zelfs een nummer 1 hit in Sri Lanka. Onder de artiestennaam Serendib zijn zijn liedjes nu al bijna en miljoen keer gestreamd. Muziek is nog altijd een uitlaatklep en, zoals we later horen, eentje die strelend is voor de oren. “Muziek maken is net als eten. Als je niet eet ga je dood. Ik ga door met muziek maken tot ik dood neerval.” En daar zijn ook wij blij mee, Prabath!

All inclusive met oma Gerdi Verbeet

Wat een warm bad vond de voormalig Tweede Kamervoorzitter het, om weer bij Spraakvermaak te zijn. “Een vorm van dagopvang, helemaal all-inclusive”, grapte Gerdi Verbeet nog aan het begin van het gesprek. Maar dan wel eentje met inhoudelijke gesprekken, want Verbeet laat geen kans voorbijgaan om het belang van vrijheid van meningsuiting te onderstrepen en het publiek de basis van onze staatsinrichting bij te brengen. Ze weet het zelf ook. “Het is juist de kunst om het recht op vrijheid van meningsuiting te geven aan mensen die anders denken dan jijzelf.” En, ons democratisch systeem is bijzonder: in tegenstelling tot de Verenigde Staten of Verenigd Koninkrijk waar het ‘the winner takes it all‘ is. “Ik snap het ongeduld bij deze formatie ook wel, maar dan heb je wel een idee met draagvlak en dat is de kern van het poldermodel: altijd met elkaar zoeken naar compromissen.” We gaan te slordig met onze democratie om, vindt ze. Het is een kwestie van geven en nemen; eigenlijk net als thuis.

Voor een goed bestuur van het land is het ’t beste als politiek een beetje saai is. Geen grote beloften die toch niet waargemaakt kunnen worden. Het is een van haar grootste zorgen op het moment. “Je ziet nu veel mensen die van zeer goede wil zijn, ook nieuwe partijen, maar je moet het wel voor elkaar zien te krijgen. Politiek is ook een vak.”

Over haar eigen werk: haar ervaring als docent in de Amsterdamse Pijp én humor hebben haar door het kamervoorzitterschap heen geloodst. Bovendien maakt ze geen duidelijke grens tussen werk en privé. Verbeet is dan ook een trotse oma en betrekt haar (klein)kinderen bij het werk dat ze doet. “Er is niks aan om het in je eentje goed en leuk te hebben. Je leeft niet alleen voor jezelf; als ik ze dat kan bijbrengen dan vind ik dat eigenlijk het mooiste dat ik als grootmoeder kan doen.” Nou. “Wij zouden allemaal je kleinkind willen zijn”, besluit Walter het gesprek.

Van seks, drugs en rock & roll naar de vergaderkamer van Vattenfall met Martijn Hagens

Hij boekte succes met zijn band Rosemary’s Son, maar is nu CEO van Vattenfall. En, hoewel hij nog steeds een muzikant in hart en nieren is, bevalt ook dat werk Martijn Hagens uitstekend. Bovendien veel beter te combineren met zijn gezin. Wat het CEO-zijn inhoudt? Het komt erop neer dat hij juridisch verantwoordelijk is voor de activiteiten van het bedrijf in Nederland. “Veel vergaderen, projecten leiden, gesprekken met accountants en strategieën bepalen.” Nee, hij voelt niet dezelfde spanning van het podium als hij een vergaderkamer ingaat, maar hij draagt zo wel een steentje bij in de energietransitie. En dat voelt toch ook best goed.

Vattenfall is een Zweeds bedrijf en richt zich vooral op de lange termijn. Diversiteit binnen het bestuur is belangrijk en het hogere aantal vrouwen zorgt voor een andere, fijne bedrijfscultuur. Helaas is er bij verduurzaming van onze energie geen gouden oplossing die geen nadelen kent en ons altijd energie geeft. En, eigenlijk zijn we als het om energievoorziening gaat ook best verwend. “In Breda hebben we laatste twintig jaar geen stroomstoring meegemaakt. We hebben altijd stroom en dan is het gewoon.” De vraag naar stroom neemt nou eenmaal toe, dus er moet in voorzien worden. We moeten meer met elkaar in gesprek gaan en kijken wat we bereid zijn om op te offeren om hieraan te voldoen.

Sowieso moeten we van fossiele brandstoffen af. Of dat gaat lukken voor 2050? Dat is nog maar de vraag, maar we zijn wel op de goede weg. Bovendien zitten we niet alleen in een klimaatcrisis maar ook een mensencrisis: in de keten van steenkool gebeuren dingen die niet prettig zijn. “Liever dan dat heb ik een paar windmolens op zee. Maar dat is mijn keuze.” Ook zit er toekomst in waterstofproductie. Tegen kerncentrales is Hages ook niet, maar alles moet in proporties zijn. Bovendien is er niet één oplossing, we hebben meerdere oplossingen nodig voor de toekomst.

Breng je je boodschap wel duidelijk genoeg naar buiten, wil Walter weten. Hagens: “Meestal is de pers niet op zoek naar genuanceerde verhalen. We spreken met politici en clubs als Greenpeace. Achter gesloten deuren weten we behoorlijk wat we aan het doen zijn, maar soms wordt er voor de bühne nog iets uitgevochten.”

De huidige politieke rechtse koers, wordt ‘interessant’. “Maar de vraag is hoe heet die soep uiteindelijk gegeten wordt. Je hebt gewoon internationale verdragen die je ondertekend hebt als leidraad. Er gaat een soort mix ontstaan.” Hagen is een optimistisch mens, hoewel hij ook echt weleens met de vuist op tafel moet slaan. Maar alleen als het nodig is.

Hagen zit op zijn plek en geniet van het muziek maken en zijn gezin. Na de zomer gaat hij met zijn band weer de podia op; nu werken ze aan een album. En ja, dat is af en toe best een druk bestaan. “Maar ik doe iedere dag wel dingen die ik leuk vind en mij energie geven.” Van een CEO van Vattenfall kun je ook geen ander antwoord verwachten.

Van prutje naar snoepje(?)

Gaat het er echt komen, ons eigen Drimmelens Spraakvermaaksnoepje? Aan de inzet van Mirjam en Boudy ligt het in ieder geval niet. In de video zagen we dat ze Holland Foodz in Oosterhout aan de haak wisten te slaan en ze verder op zoek gingen naar die ultieme Drimmelense smaak. Blauwe bessen, honing, peren. Het lijken mooie lokale ingrediënten voor een écht lokaal snoepje. Nu nog maar kijken of het lukt…

Muziek uit het hart

Prabath Nanayakkara nam deze aflevering de muziek voor zijn rekening en bracht het prachtige eigen nummer ‘Mister 63’ uit. Een rauw en persoonlijk nummer over zijn vlucht en daarmee confrontatie met vreemdelingenambtenaren en op vliegvelden. Ook speelde hij Stand by Me van Ben E King.

TJA verzorgde zoals iedere aflevering weer het actuele slotlied.

Jeugdsauwelaar

De column kwam van ‘brokkenpiloot’ Jill van Dongen, jeugdsauwelaar van slechts veertien jaar oud met al de titel Brabants kampioen jeugdtonpraten op haar naam.

Carnavalsquiz

Nog meer carnaval! Evelien Tuijtelaars en Femke de Graaf-Bisschop uit de Traaise Raad van Elf speelden de carnavalsquiz, die in goede banen werd geleid door Anouk Koreman. En met die carnavalskennis zit het wel snor: Femke won.

Droomwerelden en bloemen

Het kunstwerk van de maand was van Marij van Ham met haar werk ‘Droomwerelden’. Het bloemstuk kwam ook dit keer weer van ’t Hoefblad in Made.

 

Foto’s: René Schotanus

Fotoalbum

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•