98e Spraakvermaak was er eentje van afscheid én vooruitkijken, met een bronzen randje
13-03-2023
Iedere aflevering van Spraakvermaak proberen we zo bijzonder mogelijk te maken. Deze 98e zelfs nog ietsjes specialer. De laatste van het seizoen was een aflevering die in het teken stond van afscheid én vooruitkijken. Met een bronzen randje.
Afscheid, allereerst van onze “supervrijwilliger” Cees Otjens. Middels een minuut stilte gevolgd door een luid applaus herdachten we samen zijn recente overlijden. Daarnaast zwaaiden Dik en Maria van Beest samen af en om te genieten van hun vrije tijd. Voor hen was dit de laatste aflevering. Hij, onze presentator, wist met zijn volharding vanaf aflevering 1 honderden grote namen richting Terheijden te lokken. Zij was vooral achter de schermen actief als redactielid, waar ze onder andere de columnisten regelde en het archief bijhield.
Poespas
Maar bovenal was het weer een vertrouwde Spraakvermaak. Eentje zonder al te veel poespas en met boeiende gasten. Aan zijn zijde had Dik deze keer gastpresentator Tim Simons. De kersverse vader van zoontje Bart trakteerde de hele zaal op beschuit met muisjes. Met de kleuren wit, blauw en groen een mooie verwijzing naar die tweede grote verandering, namelijk het wethouderschap in de gemeente Drimmelen. Over zijn carrièreswitch van politiek adviseur naar wethouder zegt hij: “Je weet nooit hoe lang het duurt in Den Haag. Ik heb liever zelf in de hand hoe mijn toekomst eruit ziet, zeker nu Bart er is. Eerst kon ik doordeweeks thuis nooit mee-eten. Nu hoop ik weer aan te schuiven.”
De mensen achter het nieuws
Het duo verwelkomde eerst Freek Staps, hoofdredacteur van het ANP. Het persbureau zorgt ervoor dat het nieuws als eerste bij alle Nederlandse media komt. “We zoeken dingen uit, schrijven het saai op. En dan doen alle media daar zelf wat mee”, aldus Staps. Ook zijn heel wat nieuwsfoto’s, en dat weten we vaak niet, afkomstig van ANP-fotografen. Voorbeeldje is de recente foto van Rutte in de Oval Office: “Het lijkt heel makkelijk, zo’n foto maken. Veel mensen zien de hele dag nieuws maar hebben geen idee wie er achter zitten.”
Over de ANP-berichtgeving zegt Staps: “Alle media in Nederland geloven automatisch dat het waar is.” En daar slaapt hij weleens slecht van, want dat vertrouwen kan snel stuk. Daarom is het belangrijk goede feitenchecks te doen. Volgens de hoofdredacteur worden leugens door mensen overigens nogal eens verward met het ergens niet mee eens zijn. ,,Als je het ergens mee oneens bent, wil niet zeggen dat het onwaar is”, benadrukt hij.
Het persbureau bestaat bijna 90 jaar. Het werk van ANP-journalisten en fotografen is in die tijd flink versneld. Per dag komen er wel 2000 persberichten binnen die beoordeeld moeten worden. Afgestompt raakt Staps naar eigen zeggen niet van al het nieuws. ,,Naar politiek nieuws kan ik vrij afstandelijk kijken. Maar nieuws over Oekraïne, die foto’s, dat blijft me raken.”
Meer dreiging
Ook te gast was Peter Schouten, wiens komst vanwege de veiligheidsmaatregelen niet aangekondigd was. De Bredase advocaat is onder andere bekend doordat hij kroongetuige Nabil B. in het Marengo-proces bijstaat. Veel wilde hij daar zonder zijn collega Onno de Jong overigens niet over zeggen.
Het gesprek richtte zich des te meer over persoonsbeveiliging en de aanslag op zijn goede vriend Peter R. de Vries. “Ja, er zijn enorm veel fouten gemaakt. Wat onder andere te maken heeft met communicatie”, zegt hij. Want de dreiging op de (vertrouwens)personen rondom de kroongetuige was ernstiger dan zij op dat moment wisten. Dat er ook een tweede concrete dreiging is, was hen onbekend. “Deze opdracht was ‘noodzakelijk legitiem’. Daarmee bedoelen ze dat iedereen het mag doen; je hoeft het niet eerst aan de baas te vragen.” Het gevolg: uit ‘alle gaten kwamen deze ratten aanzetten’. Het blijkt zelfs dat de jongens die gefilmd hebben ook het plan hadden om de aanslag te plegen. “Maar ze waren te laat, dus ze zijn maar gaan filmen.” Schouten prijst het snelle en goede werk van de politie in dit onderzoek.
Des te kritischer is hij over de werkwijze van het Openbaar Ministerie rondom de beveiliging van Peter R. de Vries. De bewering dat hij die beveiliging niet wilde, is pertinent onwaar. “Hij wilde, ook omdat hij geheime bronnen heeft, alleen niet het soort persoonsbeveiliging dat ik heb. Altijd die mensen om je heen. Je agenda altijd moeten delen”, legt hij uit.
Nee, spontane uitjes zitten er niet in, aldus de advocaat. Carnavallen in Helmond kon dit jaar wel; met een flinke bulk aan beveiliging en na vier uur een outfitwissel. En natuurlijk op deze zondag een bezoek aan Spraakvermaak. “Hoewel de locatie én iedereen in de zaal natuurlijk uitgebreid gescreend is”, zegt hij met een kwinkslag. Het relativeren zit erin. “Hoe groter de druk, hoe rustiger ik word”, legt hij uit. Net als het opkomen voor anderen; wie dan ook. Het is een les die hij van zijn moeder meekreeg. “Je laat pas beschaving zien door hoe je omgaat met de mensen die je het minst mag, het minst begrijpt.”
Gezellig dorp, maar zonder bioscoop
Met deze levensles in gedachten, was het tijd voor het item van In de Ring bij Mirjam. Die stond dit keer in Terheijden. Lydia Jorna sprak over Toeristisch Traaie en hoe de stichting als doelstelling heeft toeristen wegwijs in het dorp te maken. Geboren en getogen Traaienaar Koos Thijs (93) deelde op geweldige wijze zijn ervaringen in het dorp waar hij nooit weg wil: klein, gezellig, maar zonder bioscoop. Aan Adje van Beek om haar frustraties er in de derde ronde uit te slaan op de boksbal over de komst van de windmolens tussen de A16 en haar woning. “Als ze één meter dichterbij waren geplaatst, zaten we in de rode zone. Dan krijg je de euro’s; nu is dat dubbel glas en isolatie.” John Reniers en Janet van Gils streden hierna in de Restjesquiz om de eer (én de felgebeerde trofee). Die ging uiteindelijk naar John.
Andy Marcelissen deelde in zijn column hoe zijn gezin op wonderbaarlijke, haast goddelijke, wijze aan een televisie en twee videorecorders wist te komen. Ook vertelde hij over zijn eerste ervaringen met de volwassen natuurfilms. Mét handeltje dat hieruit voortvloeide. Het werd een drukke bezigheid in zijn tienerjaren. “Als je er een gezien hebt, heb je ze allemaal gezien. Maar dan moet je ze wel eerst allemaal gezien hebben om dat te kunnen vaststellen.”
Giftige cocktail
Als laatste hoofdgast schoof Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp aan. Dit gesprek focuste zich vooral op de omgangsvormen binnen de Kamer. Sinds de moord op Pim Fortuyn in 2002 is die grens opgeschoven, legde ze uit. “Er is sinds die tijd een soort laissez-faire houding geweest. Het idee dat vrijheid van meningsuiting onbeperkt was.” Eind 2021 vond ze dat die grens teveel aan het opschuiven was. “Het is niets nieuws, maar ik vond dat er een soort giftige cocktail aan het ontstaan was, ook door sociale media.” Sindsdien wordt er gewerkt aan een nieuwe norm van omgaan met elkaar. En ze zijn op de goede weg, vindt Bergkamp. Bovendien speelt beeldvorming in de media een belangrijke rol, want “98 procent van de debatten is prima en mooi binnen de lijntjes.” Maar die halen het nieuws vaak niet.
Waar ze zich verder voor inzet is het toegankelijker maken van de Tweede Kamer. Vooral nu, op de tijdelijke locatie, vindt ze het belangrijk om ervaring op te doen. Zodat straks iedereen, ook mensen met een zichtbare of verborgen handicap, eenvoudig toegang krijgt. Hoe zorg je dat je in deze intensieve baan fit blijft, wil Tim nog weten. “Voldoende lachen, blijven relativeren en goed reflecteren. Jezelf niet het belangrijkste vinden”, zegt Bergkamp. En ook als vrouw vooral jezelf blijven; je niet gek laten maken. Haar toekomstplannen? Wordt de ze nieuwe Kaag? Wil Dik weten. “Ik ben geen carrièreplanner; doe de dingen die ik belangrijk vind en wil me maatschappelijk inzetten. Ik leef vooral in het hier en nu.”
Muziek en kunst
Muziek werd deze aflevering verzorgd door vader en dochter Henk en Nilse van der Sanden. Zij brachten At Last (Etta James) en Hold On (Sam & Dave) ten gehore. Het kunstwerk van de maand was een acrylschilderij in combinatie met glas van Cees Willemsen uit Made. Zijn atelier (waar hij ook workshops geeft) zit aan de Godfried Schalckenstraat 43 in Made. TJA verzorgde zoals gebruikelijk op passende en hilarische wijze het slotlied.
Wisseling van presentator(en)
De aflevering werd afgesloten door onze voorzitter, die namens de redactie een dankwoord uitsprak naar Dik en Maria van Beest. Er was tijd voor nog meer mooie woorden, cadeaus en bloemen. Burgemeester Boy Scholtze reikte aan Maria een bronzen bever uit. Dik heeft al een lintje, maar mag zeker meedelen in de bever. Al is het maar symbolisch. Over hoe Dik terugkijkt op zijn periode bij Spraakvermaak verscheen onlangs dit artikel in dagblad BN DeStem.
Maar zoals gezegd: het was een aflevering van afscheid én vooruitkijken. En dat laatste deden we door onze nieuwe presentatoren voor te stellen. Vanaf volgend seizoen zullen afwisselend Henk van Ingen en Walter van de Calseyde de presentatie doen. Hoe dat eruit gaat zien, zult u vanaf volgend seizoen meemaken.
Schrijf 8 oktober op in de agenda, want dan zullen we weer terug zijn met een nieuw seizoen van Spraakvermaak!